Pacanów

I forma – bliski filmowej animacji teatr cieni.  Niezwykła jest muzyka, fenomenalnie zagrana na korze przez prawdziwego senegalskiego griota Bubę Badjie Kuyateh’a i na klarnecie basowym przez Michała Górczyńskiego. Pod jednym dachem spotykają się więc w spektaklu: Skandynawia – Afryka – Wschód i Europa. Różne tradycje tworzą jedną uniwersalną całość z ogólnoludzkim przesłaniem.

Osią opowieści jest jesion Yggdrasill – łączący w dawnych wierzeniach Wikingów – wszystkie krainy mitycznego świata. U jego korzeni przesiadują Norny tkające nici życia. W koronie mieści się siedziba bogów Asgard. Tą bardzo długą i naszpikowaną niebezpieczeństwami drogą wędruje, przeżywający problem odrzucenia, dwunastoletni jąkający się chłopiec Niklas i jego magiczni towarzysze: skrzydlata kocica imieniem Lotna oraz pyskata wiewiórka Ratatosk. Po drodze bohater walczy ze smokiem, ratuje przyjaciół, a nawet Bogów i świat przed zagładą, stając się przy okazji prawdziwym mężczyzną. W nagrodę za wykonanie misji niemożliwej otrzymuje mityczny miód poezji, wyzwala się z ograniczeń i zostaje skandynawskim poetą – skaldem.

Spektakl ma prostą, a zarazem niezwykle bogatą formę. Rozgrywa się w wielu planach i w różnych przestrzeniach. Jest dziełem otwartym, artyści odsłaniają w nim swoją kuchnię, wcale nie tracąc magii i tajemniczości. Teatralność na tym tylko zyskuje.

Ubrane na czarno lalkarki – narratorki przesiadują w centralnym miejscu proscenium przy rzutnikach, zmieniają tła, prowadzą lalki cieniowe przez baśniowe światy, aż do magicznego Tęczowego Mostu, gdzie monochromatyczne obrazy zaczynają nagle ożywać i zyskiwać kolory. Doskonała scenografia, a także sugestywne rysunki bohaterów,  autorstwa Joanny Biskup Brykczyńskiej, poruszają się zgodnie z logiką filmu animowanego i to z początku wieku. Reżyser zdaje się nawiązywać do dorobku czeskiego artysty Karela Zemana.

Pozornie proste środki wyrazu: dwa rzutniki, wielki ekran, lalki cieniowe, sznurek, woda, kasza, i nakładane rytmicznie tła, po których poruszają się postaci bohaterów – wyczarowują niebywały nastrój. Osobną przestrzeń tworzy muzyka grana bardzo dynamicznie na korze i klarnecie basowym. A kolejną, lektura i znakomita interpretacja tekstu, w wykonaniu Ewy Lubacz z Teatru Lalki i Aktora w Kielcach.

Blisko godzinny spektakl, oparty na ostatniej książce popularnej autorki powieści dla dzieci i młodzieży Magdaleny Zawadzkiej-Sołtysek „Saga Jesionu”, wydanej przez Centrum Bajki, wchodzi do stałego repertuaru Małego Teatru Centrum i będzie wędrował po świecie, jak na to zasługuje. Jest bowiem dziełem ambitnym, ekscytującym i po prostu wybitnym, otwierającym nową drogę poszukiwań dla teatru nie tylko młodego czy najmłodszego widza.

Scenariusz i reżyseria: Przemysław Żmiejko

Scenografia: Joanna Biskup Brykczyńska

Muzyka: Buba Badjie Kuyateh i Michał Górczyński

Lektor: Ewa Lubacz i aktorzy Małego Teatru

Autorka powieści: Magdalena Zawadzka-Sołtysek

„Saga Jesionu” ukazała się nakładem ECB pod patronatem honorowym: Konsulatu Honorowego Republiki Islandii w Warszawie, Patrimonium Europae, Centrum Słowian i Wikingów Wolin. Patroni medialni: TVP ABC, Czasdzieci.pl, Polskie Radio Dzieciom, MiastoDzieci.pl, Qlturka.pl

Teatr z książki

5 listopada, w Międzynarodowym Dniu Postaci z Bajek, Pacanów najechali bohaterowie skandynawskich sag - karły, olbrzymy, trolle, na czele z bogiem wszystkich władców Odynem, boginią miłości Freyą i boginią zmarłych Hel. Przybyli pisarze, rysownicy, aktorzy, polscy i afrykańscy muzycy, reżyser, scenografka, a nawet przedstawiciel nauki, znawca średniowiecznej kultury ludów Północy. Okazją do tej fantastycznej skandynawskiej biesiady, zaserwowanej przybyłym, był wieczór popularnej autorki powieści dla dzieci i młodzieży Magdaleny Zawadzkiej-Sołtysek, której ostatnie dzieło - „Saga Jesionu” - zostało w brawurowo krótkim czasie wydane przez Centrum Bajki. Drugim magnesem, przyciągającym licznie zgromadzoną publiczność, była premiera spektaklu teatralnego: „Opowieść o drzewie” zbudowanego wokół jednego z powieściowych wątków.

Autor scenariusza i reżyser „Opowieści”, Przemysław Żmiejko, zaskoczył widzów niezwykłą formą przedstawienia. Był to teatr cieni, choć wyraźnie nawiązujący do filmu animowanego i to pochodzącego z początków kina. Pozornie proste środki wyrazu: dwa rzutniki, obsługiwane przez lalkarki – narratorki, wielki ekran, lalki cieniowe, sznurek, woda, kasza, i nakładane rytmicznie kolejne rysunki teł, po których poruszają się baśniowe postaci – wyczarowały niebywały nastrój. Osobną przestrzeń tworzyła afrykańska muzyka grana fenomenalnie na korze przez prawdziwego senegalskiego griota Bubę Badjie Kuyateh’a oraz na klarnecie basowym przez Michała Górczyńskiego. Kolejną przestrzeń otwierała lektura i interpretacja tekstu, a właściwie gra Ewy Lubacz z Teatru Lalki i Aktora Kubuś w Kielcach.

Bogata w skandynawskie mity i legendy opowieść przeniosła nas do świata dalekiej Północy, pełnego Wikingów, smoków, olbrzymów, karłów, dramatycznych walk i tajemniczych poszukiwań. Osnową akcji przedstawienia stała się wędrówka, przeżywającego problem odrzucenia, dwunastoletniego chłopca Niklasa i jego towarzyszy, przez baśniowe krainy aż do siedziby Bóstw Asgardu. Po drodze chłopiec staje się mężczyzną, walczy ze smokiem, ratuje przyjaciół, a nawet Bogów i świat przed zagładą.

W nagrodę otrzymuje mityczny miód poezji i zostaje skandynawskim poetą - skaldem.

Podczas spotkania autorka mówiła o uniwersalnym przesłaniu książki, malarka i ilustratorka Anna Maria Bielecka, wyjaśniła dlaczego sięgnęła do najpiękniejszych tradycji polskich rysowników, dr Jakub Morawiec z UŚ zapewnił, że wszystko co przeżyliśmy pochodziło ze wzruszeń i wyobraźni skandynawskiego średniowiecza, a dyrektorka Centrum Bajki Karolina Kępczyk, opowiadając o szybkim tempie prac nad wydaniem i produkcją spektaklu, zwracała uwagę, że na rynku księgarskim brakuje opowieści dla dzieci osnutych wokół mitów Skandynawii. Zapraszała też do odwiedzenia lodowej krainy Soria Moria w Centrum Bajki.

Fot. Paweł Garbuzik

/Centrum Bajki/