Pacanów

Jest to piąte znalezisko na terenie tej miejscowości, przy czym niezwykle cenne dla archeologów, gdyż groby tej kultury są odkrywane bardzo rzadko. Dotychczas udało się odnaleźć w Polsce 12 grobów z okresu wspomnianej kultury, z których pięć z nich znajduje się właśnie w Książnicach. W odkrywce znajduje się szkielet jednego osobnika złożony na lewym boku z podkurczonymi nogami i czaszką skierowaną na południe. Wokół głowy zmarłemu włożono do grobu 9 wypalanych naczyń glinianych z przepięknym ornamentem odciskanym sznurem (nie malowane). Do grobu prowadzi pionowa, okrągła wydrążona studnia, na której dnie jest wejście do poziomej jamy, w której złożone jest ciało. Czyli cały grób jest w kształcie litery „L” – pionowego wejścia i poziomej niszy grobowej z ciałem.    

Po pochówku owo pionowe wejście (studnię) zasypano kamieniami. Co ciekawe – kamienie nie są z terenu, gdzie znajduje się grób. Takich granitowych głazików nie ma w najbliższej okolicy a ich wygładzenie wskazuje, że pochodzą z rzeki lub innego wartko płynącego cieku wodnego.

Obserwując wraz z p. Wilkiem pracę grupy archeologów zastanawialiśmy się – jak 5 tysięcy lat temu nie mając narzędzi, jakie w naszym dzisiejszym rozumieniu konieczne byłyby do wykonania takiego głębokiego wykopu, tamtejsi ludzie potrafili to wykonać. Być może szczegółowe badanie już w Instytucie w Krakowie pozwoli na uchylenie rąbka tajemnicy.

Trwające prace obok już odkrytego szkieletu, w odległości około 4 – 5 metrów wyłoniły spod warstwy ziemi kolejne dwa naczynia, co wskazuje, że można się spodziewać niżej następnego grobu – mówi Stanisław Wilk. Po wielu analizach na podstawie wiedzy uzyskanej z dostępnych źródeł – między innymi materiałów pierwszych kronikarzy sprzed kilku stuleci i mojego archeologicznego wyczucia, wyodrębniłem kilkanaście lat temu obszar poszukiwań w rejonie Książnic, który okazał się prawdziwą perełką – dodaje z satysfakcją S. Wilk.

W tegorocznej ekspedycji znaleziony grób niszowy i jego zawartość pozwolą bliżej poznać jak żyli ludzie w tamtych czasach. Całe bowiem znalezisko po sporządzeniu szczegółowej dokumentacji zostanie wyjęte i przewiezione do Instytutu Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, gdzie zostanie szczegółowo element po elemencie zbadane. Obecna technika pozwala na odczytanie DNA zmarłej osoby, poznanie zawartości naczyń glinianych, co powinno dać odpowiedź na wiele niewiadomych o tamtym okresie.

W tegorocznym naszym pobycie w Książnicach przebadamy obszar około 1 ara. Nasze działania są bardzo pracochłonne i wymagają niezwykłej cierpliwości oraz precyzji w odkrywaniu szczegółów znaleziska. Jest to przecież perełka, której nie wolno nawet na milimetr uszkodzić – dodaje kierownik badań. Grupa, która prowadzi obecne prace archeologiczne składa się z pracowników naukowych i studentów UJ oraz Uniwersytetu Kardynała Stanisława Wyszyńskiego w Warszawie.

 

 

 

 

 

 

 

 

tekst i foto Robert Gwóźdź